16 Feb Λιβύη: Ένα χρόνο μετά την εξέγερση, «ανεξέλεγκτες» πολιτοφυλακές διαπράττουν εκτεταμένες παραβιάσεις

Διεθνής Αμνηστία Ελληνικό Τμήμα

Σε ολόκληρη τη Λιβύη, ένοπλες πολιτοφυλακές διαπράττουν εκτεταμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μένουν ατιμώρητες, δημιουργούν ανασφάλεια και παρεμποδίζουν την ανοικοδόμηση των κρατικών θεσμών, προειδοποίησε η Διεθνής Αμνηστία σε νέα έκθεσή της, που δημοσιεύθηκε σήμερα, ένα χρόνο μετά την έναρξη της εξέγερσης του Φεβρουαρίου 2011.

Η έκθεση Πολιτοφυλακές απειλούν τις ελπίδες για μια νέα Λιβύη (διαθέσιμη στα αγγλικά) τεκμηριώνει εκτεταμένες και σοβαρές παραβιάσεις, περιλαμβανομένων εγκλημάτων πολέμου, από πληθώρα πολιτοφυλακών, εναντίον υπόπτων ως πιστών του Αλ Καντάφι. Περιλαμβάνονται περιπτώσεις ανθρώπων που κρατούνται παράνομα και βασανίζονται -ορισμένες φορές μέχρι θανάτου.

Επιπλέον, έχουν στοχοποιηθεί αφρικανοί μετανάστες και πρόσφυγες, και έχουν γίνει επιθέσεις εκδίκησης, με αποτέλεσμα το βίαιο εκτοπισμό ολόκληρων κοινοτήτων -ενώ οι αρχές δεν έχουν προχωρήσει σε ενέργειες για να διερευνηθούν οι παραβιάσεις και να λογοδοτήσουν οι υπεύθυνοι.

«Οι πολιτοφυλακές στη Λιβύη είναι ανεξέλεγκτες και ο μανδύας της ατιμωρησίας που τις περιβάλλει ενθαρρύνει ακόμα περισσότερο τις παραβιάσεις και διαιωνίζει την αστάθεια και την ανασφάλεια», δήλωσε η Donatella Rovera, Ανώτερος Σύμβουλος Αντιμετώπισης Κρίσης της Διεθνούς Αμνηστίας.

«Ένα χρόνο πριν, οι Λίβυοι διακινδύνευσαν τις ζωές τους απαιτώντας δικαιοσύνη. Σήμερα οι ελπίδες τους διακυβεύονται από άνομες ένοπλες πολιτοφυλακές που καταπατούν τα ανθρώπινα δικαιώματα ατιμώρητες. Ο μοναδικός τρόπος να ξεφύγουν από τις παγιωμένες πρακτικές δεκαετιών παραβιάσεων υπό το αυταρχικό κράτος του Συνταγματάρχη Αλ Καντάφι είναι να διασφαλιστεί ότι κανένας δεν είναι υπεράνω του νόμου και ότι διενεργούνται έρευνες για τέτοιες παραβιάσεις».

Τον Ιανουάριο και στις αρχές Φεβρουαρίου του 2012, εκπρόσωποι της Διεθνούς Αμνηστίας επισκέφθηκαν 11 κέντρα κράτησης στην κεντρική και δυτική Λιβύη, που χρησιμοποιούνταν από διάφορες πολιτοφυλακές, και σε 10 από τις εν λόγω τοποθεσίες οι κρατούμενοι δήλωσαν ότι είχαν υποστεί βασανιστήρια ή κακομεταχείριση, και έδειξαν στη Διεθνή Αμνηστία τραυματισμούς που είχαν προκύψει από πρόσφατη κακοποίηση. Αρκετοί κρατούμενοι δήλωσαν ότι είχαν ομολογήσει βιασμούς, δολοφονίες και άλλα εγκλήματα, τα οποία δεν είχαν διαπράξει, προκειμένου για να τερματιστούν τα βασανιστήριά τους.

Από το Σεπτέμβριο, τουλάχιστον 12 κρατούμενοι πολιτοφυλακών έχασαν τη ζωή τους μετά από βασανιστήρια. Οι σοροί τους ήταν γεμάτες μώλωπες, πληγές και κοψίματα, και από ορισμένους είχαν αφαιρεθεί τα νύχια.

Άτομα που φυλακίστηκαν μέσα και κοντά σε Τρίπολη, Γκαριάν, Μισράτα, Σύρτη και Zawiya δήλωσαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι είχαν δεθεί σε στρεβλωμένες στάσεις· τους χτυπούσαν επί ώρες με μαστίγια, καλώδια, πλαστικούς σωλήνες μεταλλικές αλυσίδες, μπάρες, και ξύλινες ράβδους· υπέστησαν ηλεκτροσόκ με ηλεκτροφόρα καλώδια και όπλα τύπου taser.

Σε ένα κέντρο κράτησης στη Μισράτα, εκπρόσωπος της Διεθνούς Αμνηστίας είδε μέλη πολιτοφυλακών να χτυπούν και να απειλούν μερικούς κρατούμενους για τους οποίους είχε δοθεί εντολή αποφυλάκισης. Ένας παλαιότερος κρατούμενος από την Tawargha καθόταν φοβισμένος, σε θέση οκλαδόν και ακουμπώντας τον τοίχο, και έκλαιγε, καθώς είχε δεχτεί κλοτσιές και απειλές από μέλος πολιτοφυλακών, το οποίο δήλωσε στη Διεθνή Αμνηστία ότι «εκείνοι που είναι από την Tawargha δεν θα αποφυλακιστούν, ειδάλλως, θα τους σκοτώσουμε.»

Σε ανακριτικό κέντρο στη Μισράτα και την Τρίπολη η Διεθνής Αμνηστία διαπίστωσε ότι υπήρχαν κρατούμενοι που είχαν υποστεί σοβαρά βασανιστήρια και τους οποίους οι ανακριτές είχαν προσπαθήσει να αποκρύψουν. Ένας από αυτούς βρισκόταν σε τόσο κακή κατάσταση, που μετά βίας μπορούσε να κινηθεί ή να μιλήσει.

Δεν είναι γνωστό να έχει διεξαχθεί ούτε μία αποτελεσματική έρευνα για βασανιστήρια, ακόμα και σε περιπτώσεις όπου κρατούμενοι έχασαν τη ζωή τους μετά από βασανιστήρια στα κεντρικά γραφεία πολιτοφυλακών ή σε ανακριτικά κέντρα που είναι επίσημα ή ανεπίσημα αναγνωρισμένα ή συνδεδεμένα με τις κεντρικές αρχές.

«Δεν πρέπει να επιτρέπεται η κράτηση κανενός από πολιτοφυλακές με ιστορικό κακοποίησης κρατουμένων. Όλοι οι κρατούμενοι θα έπρεπε να μεταφέρονται αμέσως σε εξουσιοδοτημένες εγκαταστάσεις κράτησης υπό τον έλεγχο του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου.»

Δεν έχουν πραγματοποιηθεί έρευνες για καμία από τις υπόλοιπες σοβαρές παραβιάσεις, όπως εξωδικαστικές εκτελέσεις κρατουμένων και άλλα εγκλήματα πολέμου, περιλαμβανομένης της δολοφονίας περίπου 65 ανθρώπων, των οποίων οι σοροί βρέθηκαν στις 23 Οκτωβρίου σε ξενοδοχείο στη Σύρτη, που λειτουργούσε ως βάση για μαχητές της αντιπολίτευσης από τη Μισράτα.

Σε βιντεοσκοπημένο στιγμιότυπο της Διεθνούς Αμνηστίας, μέλη πολιτοφυλακών φαίνεται να χτυπούν και να απειλούν ομάδα 29 ανδρών που ήταν υπό την κράτησή τους. Ένας ακούγεται να λέει «πάρτε τους όλους και σκοτώστε τους». Οι σοροί τους ήταν ανάμεσα σε εκείνες που βρέθηκαν τρεις ημέρες αργότερα στο ξενοδοχείο, πολλές με τα χέρια δεμένα οπισθάγκωνα και πυροβολημένες στο κεφάλι.

Μέχρι στιγμής, οι λιβυκές αρχές δεν έχουν αναλάβει δράση εναντίον των πολιτοφυλακών που έχουν εκτοπίσει βίαια ολόκληρες κοινότητες -κάτι που αποτελεί έγκλημα σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Πολιτοφυλακές από τη Μισράτα έδιωξαν όλοκληρο τον πληθυσμό της Tawargha, περίπου 30.000 ανθρώπους, και λεηλάτησαν και έκαψαν τα σπίτια τους, ως εκδίκηση για εγκλήματα τα οποία κατηγορούνται ότι έχουν διαπράξει οι Tawargha κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης. Ομοίως, χιλιάδες μέλη της φυλής Mashashya εκδιώχθηκαν από το χωριό τους από πολιτοφύλακες από το Zintan, στο όρος Nafusa.

«Ο μανδύας της ατιμωρησίας που παρέχεται στις πολιτοφυλακές στέλνει το μήνυμα ότι τέτοιες παραβιάσεις είναι ανεκτές και συμβάλλει στην αποδοχή τέτοιων πρακτικών. Τα άτομα που ευθύνονται για τις παραβιάσεις πρέπει να λογοδοτήσουν για τις πράξεις τους και να απομακρυνθούν από θέσεις που θα τους επέτρεπαν να επαναλάβουν τέτοιες παραβιάσεις», δήλωσε η Donatella Rovera.

«Είναι επιτακτική ανάγκη να αποδείξουν σθεναρά οι αρχές της Λιβύης τη δέσμευσή τους να γυρίσουν σελίδα στις δεκαετίες συστηματικών παραβιάσεων, τιθασεύοντας τις πολιτοφυλακές, διερευνώντας όλες τις παραβιάσεις του παρελθόντος και του παρόντος, και διώκοντας τους υπευθύνους -όλων των πλευρών-, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.»